mercoledì 16 dicembre 2015


La littaratùra ch'accumpàgna li stéddi illu smannà, li só bisògni e la só curiositài, scritta illa linga di lu locu. Dui só li libbri chi vulemu analizzà in chistu abboju: "Lu principeddhu" e "La muschita malignona", scrìtti da dùi fèmini saldi. Lu primmu è la traduzioni di lu famosu libbru di Antoni Di Saint Exupéry, l'altu è un contu invintatu; tutt'e dùi só in gadduresu. Faeddaremu di lu palchì àni sciuaràtu lu gadduresu pa' scrì chisti libbri e cómu si po' trasmittì la cultura di lu locu soiu cu' la scrittùra.

Ani d'intelvinì:
- Francesca Ruju, la femina ch'à scrittu "La muschita malignona" e Liliana Pinducciu, ch'à fattu li disegni di lu libbru.
- Alessandra Corda, la ch'à tradottu "Lu principeddhu" in linga gadduresa.

Àula "Cervantes", Dipartimentu de Sièntzias Umanìsticas e Sotziales, carrera de Roma 151, Tàtari.

Giòbia 17 Nadale/Idas
a is 17:00

giovedì 3 dicembre 2015

Cun sa determinatzione de su 17 de santandria de su 2015, s'Assessoradu de s'Istrutzione Pùblica at aprovadu sa graduatòria de is progetos de didàtica in sardu e in is àteras limbas istòricas de Sardigna, chi is iscolas pùblicas ant a fàghere in s'oràriu curriculare in s'annu iscolàsticu 2015-2016.
De is 244 iscolas chi ant presentadu sa dimanda pro si leare su finantziamentu regionale (contende peri is sedes diversas de unu matessi istitutu) 232 iscolas ant a retzire su contributu, mentres chi 12 progetos no los ant a finantziare ca no ant leadu su puntègiu mìnimu segundu is règulas de su bandu o ca mancaiat una parte de sa documentatzione.

martedì 10 novembre 2015

Su programma de cunferèntzias "Sa cultura chistionat in sardu", est giughende a intro de s'Universidade paritzos istudiosos, pro faeddare de argumentos diferentes de istùdiu in sa limba nostra.

Giòbia su 12 de santandria s'assòtziu Su Majolu organizat in pare a su Sòtziu Tenores Sardigna, una cunferèntzia chi at a faeddare de "Sa limba de su cantu a tenore". 

Su cantu a tenore est una de sas espressiones prus antigas e importantes de su connotu musicale sardu e fintzas s'Unesco dae su 2005 at reconnotu s'importàntzia culturale sua, ponende·nche·lu intre sos patrimònios orales e immateriales de s'umanidade.
Su tenore (chi a segundu de sas biddas leat àteros nùmenes comente cussertu, cuncordu, cuntratu, etc) at orìgines antigas meda e galu oe est espressione de sa cultura bia de su pòpulu sardu e mescamente de sa banda de intro de s'ìsula chi at mantesu custa tècnica particulare de cantu polifònicu.

S'etnomusicòlogu Bustianu Pilosu nos at a faeddare de sos còditzes, de sos registros linguìsticos e de sos mòdulos poèticos chi ant impreadu in sa traditzione de su cantu a tenore, dae sas registratziones prus antigas finas a oe.

In s'ispiegatzione l'ant a agiuare tres tenores, chi nos ant a fàghere intèndere calicunu esèmpiu de sos argumentos tratados.

Ant a intervènnere su tenore Supramonte de Orgòsolo, su Hussertu de Mamujada e su Cussertu de Torpè.

Benide in medas!

Giòbia su 12 de Santandria, a sas 17:00, àula Q, carrera de Zanfarino 62, Dipartimentu de Istòria, Sièntzias de s'Òmine e de sa Formatzione.



Assòtziu Su Majolu

mercoledì 4 novembre 2015

Sos romanzos in limba sarda sunt unu fenòmenu literàriu bastante nou chi est nàschidu in sos primos annos 80 e chi ancoras no est connotu meda.
Mancari gasi, sunt paritzos sos iscritores chi ant publicadu unu o prus romanzos in sardu: de custos, calicunu est arribadu a una calidade artìstica bona.
Est de pagos annos a como su primu istùdiu a pitzu de custu fenòmenu literàriu, publicadu cun su tìtulu de Benidores, chi at analizadu custos romanzos in una prospetiva de sa sotziologia de sa literadura, pro aberguare ite difusione e ite pùblicu tenent e si s'est formende o nono unu cànone a livellu linguìsticu e mescamente ortogràficu.

S'autore, Antoni Arca, est un'iscritore aligheresu chi at publicadu paritzos libros in italianu, in aligheresu e in sardu, comente sos romanzos A Ballutango e Tilda de Reni Atora: custu ùrtimu est su frutu de unu traballu de iscritura colletiva giutu a in antis paris cun su corsicanu Ghjacumu Thiers e su catalanu Jordi Buch Oliver.

Su 5 de santandria amus a faeddare paris cun issu de sos romanzos in sardu e de sas problemàticas chi custu fenòmenu at bogadu a pitzu, cumintzende dae sa dificultade de agatare unu pùblicu e unu mercadu culturale bastante mannu (ca sos sardòfonos sunt alfabetizados in italianu ebbia e non sunt avesos meda a lèghere in sa limba naturale issoro) e su pagu interessu chi finas a como ant mustradu pro custu fenòmenu su prus de sos editores e de sos crìticos literàrios.


Bos isetamus a sas 17:00 in s'Aula Q.
Carrera de Zanfarino n° 62, Tàtari. Dipartimentu
 de Istòria, Sièntzias de s'Òmine e de sa Formatzione



Assòtziu Su Majolu

giovedì 29 ottobre 2015

Dae paritzas deghinas de annos sa terra nostra est vìtima de una ocupatzione militare fortzada, dannàrgia, chi isperimentat armas de gherra. Ant privadu sa Sardigna e sas comunidades suas de una parte manna de su sartu e de su mare. Sos mìssiles ant cumpromìtidu custas àreas in manera grae e permanente, s'ambiente difatis est càrrigu de velenos e s'economia e sa sotziedade non si podent isvilupare. In custas dies s'esèrtzitu italianu e cussos de sa Nato, sunt faghende s'esercitatzione militare prus manna de sos ùrtimos trinta annos (Trident Juncture): cun 36 mìgia sordados e paritzas unidades aèreas e navales sunt isperimentende istrategias de gherra. Totu custu acontesset intre Portogallu, Ispagna, Itàlia e in Sardigna. S'esercitatzione est ligada, in manera evidente, cun sas gherras e cun sas crisis diplomàticas chi sunt minetzende sa paghe in su continente europeu e in s'oriente mesanu. Sa terra nostra est torra cundennada a s'impreu infame de base logìstica pro un'eventuale cunflitu.

S'assòtziu nostru est impignadu mescamente in atividades culturales e pro s'amparu de sa limba sarda in intro de sa sotziedade e de s'Universidade, ma non nos podimus calliare a sa muda. Non podimus èssere còmplitzes de sos disinnos guvernativos italianos e de sos alleados suos, istràngios e regionales. Non podimus èssere còmplitzes de sos degòllios in Curdistan, Sìria, Lìbia e àteros paisos opressos. Non podimus permìtere chi sa salude nostra siat unu produtu de iscàmbiu cun una paja de postos de traballu.

Si sos sardos disìgiant unu cras sena misèria e disterru, depent gherrare totu paris pro su deretu de istare in un'ìsula de paghe, ca petzi sa mobilitatzione unitària de unu pòpulu intreu podet custrìnghere s'istadu italianu a nos liberare dae su pesu de sas bases e de sas esertzitatziones.


Pro custas resones s'assòtziu Su Majolu sustenet sas mobilitatziones contra a s'esercitatzione Trident Juncture e contra a s'ocupatzione militare. Gasi etotu amus fatu su 13 de Cabudanni de su 2014 in Cabu Frasca e su 13 de Nadale de su 2014 in Casteddu.


In sas dies imbenientes amus a leare parte a ambas sas manifestatziones:

- Su 31 de su mese de Santugaine/Ledàmine in Casteddu.
https://www.facebook.com/events/531080420381802/
- Su 3 de su mese de Santandria/Onniasantu in dae in antis de su polìgonu militare de Teulada.
https://www.facebook.com/events/510426432460364/



Assòtziu Su Majolu

lunedì 26 ottobre 2015

S'assòtziu Su Majolu su 27 de Santugaine organizat una cunferèntzia in s'Universidade de Tàtari pro chistionare de su libru "Segamentu de ancas".
Est unu libru de contos iscritu dae s'autore sirianu Zakaria Tamer (tìtulu àrabu: Taksir Rukab, Riad el-Rayyes, 2002; tìtulu inglesu: Breaking Knees), bortadu in limba sarda dae Alessandro Columbu e publicadu ocannu cun s'editore Condaghes.

Cun nois at a èssere presente su tradutore, chi nos at a faeddare de su libru e nos at a contare de s'esperièntzia sua e de sas tècnicas de tradutzione chi at impreadu pro furriare custa òpera, giughende a in antis unu cunfrontu linguìsticu e culturale de importu mannu cun una limba faeddada dae prus de 200 milliones de persones.
Unu cunfrontu de importu mannu, amus naradu, fintzas ca est sa limba de sos bighinos nostros, mancari chi los connoschimus pagu: petzi 180 km de mare partzint s'ìsula nostra dae sa Tunisia e duncas dae sas terras arabòfonas.

Alessandro Columbu est nàschidu in Nùgoro in su 1986 e est crèschidu in Ollolai. Est chircadore de literatura àraba contemporanea e insìngiat s'àrabu in s’Universidade de Edimburgo, in Iscòtzia. At istudiadu s’àrabu in Tùnisi, Damascu, Beirut e Amman e s’est laureadu in s’universidade de Bologna in su 2012 cun una tesi subra de Zakaria Tamer. At imparadu a iscrìere in sardu a sa sola leghende contos e romanzos e at comintzadu a bortare contos e artìculos dae s’àrabu in su 2010, publichende·los in Facebook.

S'autore de su libru, Zakaria Tamer, est nàschidu in su 1931 in Damascu (Sìria). Est crèschidu in su bighinadu de al-Bahsa e at fatu sas iscolas fintzas a sos trèighi annos, cando s’est ritiradu e at comintzadu a traballare comente dischente de mastru ferreri. Dae su 1960 a como at publicadu una dusina de regortas de contos, contos pro pitzinneddos e artìculos satìricos. Est connotu in Sìria e in su mundu àrabu in generale pro èssere unu de sos maistros in contu de contos in àrabu, e at traballadu fintzas pro su ministeru sirianu de sa cultura e de s'informatzione e pro unos cantos giornales e rivistas literàrias in Sìria e in aterue. A pustis chi si nch'est infadadu de sa vida in Sìria, paritzos annos a oe at detzisu de si nche tramudare a su disterru e dae su 1981 bivet in Oxford (Gran Bretagna). Dae su 2012 pùblicat fintzas contos e contigheddos in Facebook, in sa pàgina sua personale e in al-Mihmaz. In su 2014 est essidu s'ùrtimu libru suo “Ard al-Wail”, e in su mese de martzu de ocannu at bìnchidu su prèmiu “Mahmoud Darwish Award” de sa fundatzione palestinesa Mahmoud Darwish Foundation.

Sa cunferèntzia, chi faghet parte de su programma "Sa cultura chistionat in sardu" at a èssere martis su 27 de Santugaine a sas 17:00 in s'àula "Cervantes" de su Dipartimentu de Sièntzias Umanìsticas e Sotziales, in carrera de Roma 151, in Tàtari.



Assòtziu Su Majolu

venerdì 16 ottobre 2015


Premissa: S'assòtziu Su Majolu no at iscritu mai nudda in italianu, ma petzi pro custa borta amus detzisu de nche pònnere fintzas una tradutzione chi potzant cumprèndere totu is persones interessadas. Bene diant fàghere a lèghere custu documentu fintzas is chi narant de àere s'handicap de non cumprèndere custa limba, chi est faeddada dae una parte manna de is sardos.
Comente semus publitzizende dae carchi die, su 22 de Santugaine de su 2015 in su Dipartimentu de carrera de Zanfarino b'at a èssere una cunferèntzia de archeologia in limba sarda organizada dae s'Assòtziu Su Majolu pro is istudiantes de s'Universidade de Tàtari. In is dies coladas subra de custa initziativa b'ant ghetadu ludu comente non nos ammentamus chi siat capitadu mai pro initziativas organizadas dae un'assòtziu de s'Universidade nostra.
Comente prima cosa depimus nàrrere chi, nessi pro su chi nd'ischimus, custas crìticas non nos sunt pròidas dae professores o dae istudiantes de s'Universidade, ma dae gente chi, sena connòschere nudda nudda de su traballu chi giughimus a in antis dae annos, at infamadu un'initziativa nostra in is retes sotziales e in unu blog.

giovedì 15 ottobre 2015

de Arrigardhu Futta


“Cotzu l’agnoni chi aiseta ricatu da lu matzoni”, cussì conta un antigu dìciu sardhu.
Di chisthi tempi la Chisthioni Sardha è turradda prutagunistha di l’arrasgionu purìtigu, bughendi a pizu temi che linga, culthura (antiga, traditziunari e mudrenna), archiorogia ed identiddai umpari a timàtighi ecunòmigu-sutziari dibintaddi fundamintari pà cassisia vòglia fabiddà di puritiga in Sardhigna.
Chisthu ciambu di mintariddai, ancora in òbara ì lu cabbu di lu pòburu nosthru, à fatu ciambà “visthiri” fintzamenta a li pègiu isciubinisthi, che li mubimenti fascisthi, ì la proba d’agatà acunsentu nobu ì lu sintiddu poburari.
Chena turrà in dareddu meda, propriu in chisthi anni, sò nasciddi trumareddi che “Lega Nord-Sardigna”, “Generazione identitaria-Sardegna” (ratu sardhu di lu mubimentu fascistha frantzesu, Generation Identitaire) e lu “Movimento Sociale Sardo” (Cun fiagu di mugori di lu vèciu M.S.I./Alleanza Nazionale cumpuniddu da purìtighi di prufissioni e ganosi di la R.S.I.) chi, furendi a manu piena da li cumbati, da lu lingàgiu e l’isthètiga di lu mubimentu indipendentistha, pròbani di cuà sotu la bandera di li cuatru mori unu trigurori ischururiddu cun fasciu litòriu.

mercoledì 14 ottobre 2015

Semus a curtzu a s'inauguratzione de una sèrie de cunferèntzias chi amus batijadu “Sa cultura chistionat in sardu”. Est arribadu su momentu de meledare subra de s'idea generale de sa limba sarda. Unu muntone de pessones sunt cunditzionadas dae sos istereòtipos, a bias istintivos e a bias in malafide, in s'impreu de su sardu in totu sos àmbitos.

Pro comodidade, amus a faeddare de sardu, ma leende a cunsideru chi su discursu balet siat pro su sardu chi pro sas àteras limbas de Sardigna (Gadduresu, Aligheresu, Tataresu, Tabarchinu).

A s'ispissu, cando si faeddat de limba sarda b'at semper calicunu chi torchet su nasu. In medas l'acòstiant a su folclore, a s'ignoràntzia o a s'antigòriu. Calicunu la pintat comente chi siat una limba “inferiore” a sas àteras, ca pensant chi si potzat impreare petzi in cuntestos determinados e nono in sa vida de cada die. Custas pessones sunt semper a lamentu pro cada initziativa chi previdat s'impreu de su sardu in argumentos diferentes, rispetu a sos lìmites chi ant semper impostu a sa limba sas credèntzias populares e su colonialismu linguìsticu/culturale.
Sas resones oramai sunt semper sas matessi. Las intèrpretant in manera diferente e las impreant paris, mancari siant in cuntrastu s'una cun s'àtera.

sabato 10 ottobre 2015

S'assòtziu Su Majolu su 22 de Santugaine organizat una cunferèntzia in s'Universidade de Tàtari. B'at a èssere s'archeòlogu Nicola Dessì chi at a faeddare in sardu de sa Sardigna prenuràgica dae su paleolìticu a s'edade de su ràmene.
S'archeòlogu, chi at leadu parte a paritzas publicatziones iscientìficas e iscavos subra de sa Sardigna prenuràgica e nuràgica, ischit ispiegare in sardu custos argumentos ispetzialìsticos, impreende una limba prana e discansosa a cumprèndere.Est sa prima de sas cunferèntzias chi amus a fàghere ocannu in su programma "Sa cultura chistionat in sardu" chi amus a publicare in sas chidas imbenientes. Prus in generale s'initziativa est parte de su traballu chi s'assòtziu nostru est giughende a in antis dae annos in intro de s'Universidade de Tàtari, pro agiuare sa difusione de sa limba sarda e ismanniare s'impreu suo in totu is àmbitos formales e informales e in totu sas matèrias de istùdiu.

Sa cunferèntzia at a èssere giòbia su 22 de santugaine dae sas h:10:45, in s'àula Q de su Dipartimentu de Istòria, Iscièntzias de s'Òmine e de sa Formatzione, in carrera de Zanfarino, Tàtari.


Assòtziu Su Majolu

venerdì 26 giugno 2015

S'Assòtziu Su Majolu aderit a su Sardigna Pride 2015 ca pessamus chi siat de importu a favorèssere sas peleas pro sos deretos e sas libertades personales batidas a innantis dae su movimentu LGBTQ.
Su deretu a s'autodeterminatzione de sas pessones cheret difesu semper e semus contra a sos chi diant chèrrere obrigare sos indivìduos a sighire un'idea de "normalidade" sessuale, chi esistit petzi in sas concas prus reatzionàrias, sessistas e mascristas.
Sa sotziedade nostra est fata de diferèntzias e depimus imparare a bìvere in pare e a respetare sa dignidade de totus.
Semus solidales cun totu sas pessones omosessuales, bisessuales, transessuales e intersessuales (e non solu cun iss*s) chi sunt vìtimas de atziones ghiadas dae s'omofobia e chi bident semper s'identidade issoro catigada dae un'Istadu chi non reconnoschet àteru che s'identidade binària e sos rolos de genia prus cunserbadores.

Assòtziu Su Majolu
26 de Làmpadas 2015.

martedì 16 giugno 2015

S' Assòtziu - Su Majolu organizat un'escursione àrcheo-naturalìstica in su sartu de Bortigale.

Amus a praticare sas àndalas e sos caminos chi nos nche leant a sos nuraghes de Òrolo, Carrarzu Iddia e Tintirriolos, fintzas a nche pigare a Santu Padre. Dae inoghe, a 1026 metros, amus a pòdere mirare totu su pranu de Abbasanta e s'istèrrida de su Màrghine.

-S'EVENTU EST PETZI PRO 30 PESSONES-

-CUOTA PRO LEARE PARTE ---> 3 €

Pro bos prenotare e pro informatziones mutide custu nùmeru: 3479221197


-PROGRAMMA-

- A sas 8:30 tucamus dae sa localidade Costa'e Mòlinu (Bortigale).
- A sas 10:00 lompimus a s'àrea archeològica de Òrolo - Carrarzu Iddia - Tintirriolos.
- A sas 13:30 papamus in su monte Santu Padre (1026m.).
- A oras de sas 17:00 nde calamus in su caminu "Manai" pro nde lòmpere torra in Bortigale.

- - DE IMPORTU - -

- Cadaunu si batat: A papare - A bufare - Botinos pro escursione - Bonete pro su sole.

P.S. Pro chie at a importu a compudare nuraghe Òrolo, si giutat una lughe portatile.



Assòtziu Su Majolu



sabato 23 maggio 2015

Ispetàculu teatrale in limba sarda de sa cumpangia teatrale "Limba e Ammentu" de Abbasanta.
Ant a retzitare "SOS MACHINES DE TZIU BACHIS", una cummèdia in tres atos de Mario Deiana, chi est un'adatamentu lìberu de sa cummèdia "Le malade imaginaire" de Molière.

S'ispetàculu at a èssere in sa corte de su Dipartimentu de Istòria, Sièntzias de s'Òmine e de sa Formatzione de s'Universidade de Tàtari

Carrera de Zanfarino n° 62.

Eventu FB: https://www.facebook.com/events/984032008276078/

Acudide in medas!



mercoledì 6 maggio 2015

S' Assòtziu - Su Majolu presentat:

"A Tirrindò 2015"Cuntzertu de Musica Hip-Hop Sarda e Corsa.
ARTISTAS:Giorgigheddu e DJ Braxa
Isulana Familia ( Spiri2allFutta e DJ Padrino )
Non Manchedas!


TESSERAMENTU ENDAS-TUMBAO 2015 - 3 
ÈUROS
__________________________BOS ISETAMUS PRO ASCURTARE MUSICA BONA, PRO BUFARE UNA BIRRA E/O UNU COCKTAIL_______________________________________Intrada cun Tesseramentu Endas 2015Tumbao 3.0 Culture Club Largo Pazzola 11 - Tàtari

lunedì 27 aprile 2015

Cras at a èssere su 28 de Abrile, Festa de totu is sardos. Sa festa natzionale nostra.
Una data ismentigada pro tempus meda, chi a bellu a bellu est torrende a prenare is cussèntzias de mannos e minores.
B'at ancora unu muntone de traballu de fàghere pro torrare a dare a custu eventu su sentidu chi l'ispetat.
Pro custu motivu finas nois, cras mangianu amus a fàghere sa parte nostra, distribuende custu fògiu a totu is istudiantes de cada dipartimentu de s'Universidade de Tàtari.
In prus, chie bolet, lu podet cumpartzire in su diàriu suo.



Assòtziu Su Majolu


martedì 31 marzo 2015

Atzentramentu, ispopolamentu e distrutzione de sas etzellèntzias:  su casu de S'alighera in su cuntestu de sa Sardigna

Sas cunsideratziones in custu“artìculu” sunt in parte elaboratzione personale, e in parte una sìntesi de su chi est essidu in sas ùrtimas dibatas in supra de custu argumentu chi bi sunt istadas in su Dipartimentu de Architetura e totu. No est istadu possìbile sinnare chi at naradu cosa pro cada osservatzione Si b'ant a àere problemas, a pustis de una sinnalatzione amos a insertare sos nùmenes.

In sos ùrtimos tempos, in Sardigna, paris cun totu sas àteras chistiones problemàticas, est torrada a tènnere importàntzia manna sa dibata in supra de argumentos comente su tzentralismu e sa localizatzione de sos servìtzios. Custu ca, prus chi eris, oe si podet bìdere comente bi siat istadu e b'est galu un'atacu a sos servìtzios pùblicos de cada casta in manera ispetziale in su nord ed in su tzentru de s'Ìsula. Custu atacu, giustificadu dae sas istitutziones cun s'iscusa de sa ratzionalizatzione de su gastu pùblicu, est sa cajone de sa creatzione de una situatzione problemàtica chi at a tennere, de seguru, efetos terrìbiles in cussos territòrios in su tempus imbeniente.
Est giai istadu iscritu meda pro su chi pertocat sa serradura de sas iscolas de sas biddas prus minores e su chi at a bòlere nàrrere pro sas famìlias chi bivent in ie, e sa chistione est galu aberta. In su matessi tempus, est istada serrada sa Sovrintendèntzia de Tàtari, lassende sa de Casteddu comente s'ùnica in Sardigna. Fintzas sas autoridades portuales paret diant èssere arrischende de fàghere sa matessi fine, e gasi puru sas càmeras de cummèrtziu e calicuna de sas istruturas sanitàrias. In su mentres, sos trasportos abarrant a unu livellu de si pònnere sas manos in conca.
In custa situatzione generale paret chi si potzat insertare sa gestione de sas universidades, bidu su chi est sutzedende in su Dipartimentu de Architetura, Urbanìstica e Design de S'Alighera. Custu dipartimentu, connotu pro annos comente unu de sos mègius, cando non su mègius, de totu su sistema universitàriu italianu pro su chi pertocat sos cursos de laurea in architetura, semper dae annos est chene su dinare chi li diat èssere netzessàriu pro che andare a in antis, e oramai b'est sa timoria chi si sighit gasi at a serrare.
Pro galu un'àteru annu, difatis, no est istada reconnota sa situatzione sua de sede detzentrada e sas netzessidades chi naschent dae lu èssere, e in su mentres su cussìgiu regionale at crètidu de pòdere isòrvere sa chistione cun unu versamentu de 300000 èuros (chi sunt sa tzifra chi bastat pro un'annu ebbia) “una tantum” chi diat depere amministrare s'Universidade de Tàtari. Unu cuntributu “pro s'etzellèntzia”, coladu comente fatu mannu sena cunsiderare chi diat dèpere èssere bastante pro sas ispesas de base (s'etzellèntzia diat deper'èssere premiada a parte, in prus), e sena dare peruna garantzia pro sos annos imbenientes, cosa chi bolet nàrrere chi no as a èssere possìbile fàghere peruna programmatzione de calesi-siat casta.
Custu fatu, a nàrrere sa veridade ofensivu pro chie in S'alighera bi istudiat o traballat, est su chi at cajonadu sas dimissiones de su diretore de dipartimentu, su professore Arnaldo Cecchini.
Lassende pro como ad un'ala su fatu ridìculu chi si potzat cunsiderare S'Alighera comente unu cantu de una tzitade metropolitana de Tàtari chi no est mai esìstida, est craru su pagu interesse chi sa polìtica at tentu finas a como pro su destinu de una de sas realtades educativas prus de importu de sa Sardigna. A medas de sas dimandas de istudentes, dotzentes e àteru personale no est istada data resposta, in su mentres chi su tempus colat e sos dèpidos creschent.
Imbetzes de premiare (a beru) e sustènnere su chi, cun totu sos problemas possìbiles, at funtzionadu finas a como, si chircat fortzis de atentrare in Casteddu fintzas architetura pessande, in manera tzurpa e limitada (e custu petzi si cunsideramus totu comente fatu “in buona fede”, cosa chi no est gasi segura), chi custu lu diat dèpere rendere prus efitziente. Lassende in aterue su desertu. Ma, pro tzitare sas paràgulas de su professore e ex diretore de dipartimentu Giovanni Maciocco, pensare de si pònnere a su livellu de universidades chi tenent chentinas de chircadores e dotzentes e de tzitades cun milliones de pessonas sighinde su modellu issoro no est petzi assurdu ma fintzas non netzessàriu. Su chi S'Alighera at dimustradu, difatis, cun sas chircas e sos resurtados suos, est chi est possìbile traballare e cumpètere a livellu internatzionale partinde dae un'istrutura prus minore, ma cun una calidade prus arta e difusa in su territòriu. E custa est s'idea chi sa Sardigna depet sighire. Pro custa resone su dipartimentu de S'Alighera dimustrat de èssere unu modellu non pro sos dipartimentos de architetura ebbia ma pro s'ìsula intrea, in sa cale custa idea de base e custa manera de isvilupare s'insieme de sos servìtzios e de su sistema educativu sardu diant pòdere èssere esportadas, e pro custa resone non podet èssere e non depet èssere fatu serrare.



mercoledì 18 marzo 2015

de Càralu Manca



Che male c'è se la mia lingua non la parlo
In fondo in Sardo non puoi esprimere concetti di livello
E d'altra parte questa Limba è obsoleta
Meglio parlare in Italiano che è la lingua del Pianeta
[Caz boh - Alessandro Carta]



Tota sa vida chi mi narant chi, chena sas limbas de majoria, o chena SA limba de maioria, sa Sardigna diat abbarrare a fora de su mundu. Sa limba chi nos diat mantenner a intro, a contu issoro, diat èssere s'italianu.

S'italianu est una limba de majoria?
De majoria in cunfruntu a ite?
S'italianu nos permitit d'esser a intro de su mundu?

S'educatzione de s'Istadu italianu nos at fatu acustumare a ammesturare sa sotziolinguìstica cun sa produtzione de sa cultura, est a nàrrere chi nos ant insizadu chi pro èssere persone studiate e gente come si tocca, depimus lassare sas limbas nostras de Sardigna a una banda e abratzare s'italianu. No est importante ite fàghere in italianu, ca sa brusceria est cussa de diventare pessones prus bonas sceti abratzende·lu.

Sas limbas de Sardigna perdent balore ca totu s'educatzione est in italianu, b'at su monopòliu che subra su tobbacu, e posca nos narant chi sas limbas nostras no fraigant nen cultura nen progressu, cando s*s giòvan*s nostr*s medas bortas mancu ant sa cumpetèntzia de si espressare dinnamente in sa limba issoro de Sardigna. Brusceria.

E semper s'educatzione de s'Istadu italianu nos at fatu acustumare a identificare sa cultura cun s'indùstria culturale. Tando sa cultura sarda in totu sas caras suas no balet a nudda (podet fintzas esser un'arrexonu moneteri), ma cussa italiana la podes fintzas comporare (e innoe emmo, seguru chi est moneteri!) pro ti fàghere sa trassa in sa cara e ti atrevire a aparèssere unu pagu prus "cosmopolita" a traessu de sos colores de s'italianidade. 

E duncas, sigomente sas limbas de Sardigna la faeddant mancu pessones che s'italianu, faghimus 2+2 e concruimus chi sas limbas nostras nos segant a fora de su mundu, ca su sardu andat bene solu pro su pastoriu (sig!), ca su tataresu andat bene solu pro istare in cionfra (gulp!) e ca su tabarchinu e su aligheresu andant bene solu pro piscare (sob!)...

E tzertu chi pòpulos comente sos danesos, sos isvedesos, sos norvegesos, sos finlandesos e sos islandesos sunt de abberu a fora de su mundu!
Ma ite acabbu est, si in Europa mantessi b'at assembros de pòpulos cun pagas pessones chi fraigant tecnologia, sunt a innantis cun s'informàtiga, iscuverrent nigheles noos pro s'energia neta, e faghent totu custu faeddende·nde e iscriende·nde in sa limba issoro?

It'est chi non las faghet a cunsiderare che unas limbas de minoria?
Minoria in cunfruntu a ite?
Su paràmetru est relativu a sa mannària de su pòpulu chi allegat una limba intro de s'Istadu matessi?
Su paràmetru est relativu a sa mannària de su pòpulu chi allegat una limba in unu panorama Europeu?
Totas preguntas galu abbeltas.

A donzi manera, non mi paret chi totu su mundu, ne una parte manna de sa populatzione mondiale, apet su danesu, s'isvedesu, su norvegesu, su finlandesu, o s'islandesu comente prima o sigunda limba (cosa chi sutzedit cando si faeddat de àteras limbas comente s'inglesu, s'ispanniolu e su frantzesu).

Totus paris arrabassant mancu pessones de sas chi faeddant s'italianu. E non creo chi, pro custu, cussos pòpulos de su nord Europa siant abbarrados a fora de su mundu!

B'at besonzu de 20 miliones de pessones pro cumintzare a nos figurare de faeddare una limba de importu? O su giannile est a 50 miliones? O a 10? Comente funtzionat?
O est de importu cussa limba chi tenet unu pòpulu chi la faeddat, la impitat in totu sos àmbitos de savida, l'arrenoat cando b'at besonzu de peràulas pro espressare sos bodales tecnològicos, e tenzat cussèntzia de faeddare calchi cosa mannamente determinante in sa literadura, in sa retòrica, in sa filosofia, in sa mùsiga, in sa bisura de sa vida chi batit cun issa?

Si sas limbas nostras de Sardigna esserent prantas e animales, diant èssere s'espressione nostra de sa"biodiversidade" isulana. E custa biodiversidade cheret amparada contra s'omologatzione, pro un'isvilupu non-rebestu, cussiente e indipendente.


mercoledì 11 marzo 2015

de Diegu Russo

Sardi…sardignoli, Shalòm (ebràicu po Salude, in àrabu Salam)!
No, non cherzo èssere malu, est unu paralùmene ca sos italianos nos ant jau po meda annos. Però como seo jeo su chi ddu nat, e mi paret su menzus paralùmene chi mi benit a conca. Su poite est de cricare in sa cantzone ca at a rapresentare sa Sardinga in s’Expo. Una cantzone chi in logu de èssere cantada in sardu, comente jeo e meda àtera zente si pentzaiat, comintzat in una limba chi fragat meda, po non nàrrere ca est, Ebràicu!!! Gràtzias a Gigi Sanna, senior, no su cantante...
Annos e annos de istùdiu, de ricercas, de suore ite ant batiu? Una pariga de lìnias in una limba chi como tzertas pessones cherent fàere passare comente nuràgica e chi, gràtzias a “deus”, cuasi nissunu de sos archeòlogos e de sos linguìstas at crèfiu reconnòschere. Oviamente cun arresone, atzungo jeo. Sos datos, infatis, nant ca fintzes ai como no est istètiu agatau nudda de iscritu in nuràgicu e craramente prus pagu subra sa pronùntzia sua, e ancora de prus, est sa prima borta ca apertamente si faet cumprèndere ca sos nuràgicos fiant unu pòpulu semita. Ma, ancora un’àtera arresone m’at mòviu a iscrìere custa pariga de lìnias: una popolatzione politeista, comente a sos “nuragìcos” ca fintzes a sa època de Ospitone (VI sèc. Ap.Cr.) veneraiat deghenas de Deos, resurtat dae sa cantzone ca fiant adoradores de YHWH… e fintzes sos gigantes saludant YHWH comente si fesset su deus issoro.
E poi non tocat a nàrrere ca sos sardos mèritant su juo ca s’Itàlia ddis at postu dae annos e annos. Non teneus arrispetu nemancu po sa limba nosta… Tristemente mi pregunto: ma inue chereus lòmpere deasi postos? Shalóm Nephilím bené shamásh / nur’akúsh ’abaím sa’án / shalóm ’olám’oz hýh / láb Yhw malakím shardán : Salve giganti figli del sole / tori della luce padri santi / salve eterna forza della vita / cuore di Yhw signori giudici re.


mercoledì 4 marzo 2015

de Arrigàrdhu Futta

In Sardhigna, da calchi annu ad abà, s’intendi ì l’aria lu prufummu (e fintzamenta lu fiagu, a sigunda di li passunagi) di lu ciambamentu; no sogu di siguru fabiddendi di unu ciambamentu a libellu isthitutzionari o purìtigu ma, più a presthu, di unu ciambamentu di mintariddai d’una perra di la sutzieddai sardha chi è pigliendi cussèntzia d’edda matessi e di li prubremi di l’ìsura.
Girendi in Sardhigna pa' festhi di bidda, manifisthaddi purìtighi o culthurari, atopi, cuntzerthi mei o anzeni, mi sogu avisthu chi in dugna logu (massimamenti ì lu Campidanu) so fiurendi assotzi, cumitaddi, mesi e mubimenti a difesa di unu bicuru di territòriu, di la linga sardha, di la culthura, di l’ambienti etc. Sogu isthaddu puru cumbiddaddu a sunà in “Sa Domu – studentato occupato” di Castheddu e àgiu agataddu unu logu lìbaru chi, umpari a lu “Pangea” di Porthu Torra, è prubendi a pienà lu bioddu culthurari chi l’amministhrazioni cumunari làssani a li giobani e nono.
Videndi in giru tutu chisthu “frimentu” mi sogu sùbiddu priguntaddu pa' gosa Sàssari, la me ziddai, cumenti à ammusthraddu in anni di muddìmini ginarari, no s’è postha a la ghia di chisthu ventu poburari chi è atrabissendi la Sardhigna da lu bàsciu.
Da dezi anni ad abà, daboi l’ “operazione Arcadia” chi à purthaddu in garera, sotu indàsgini e a prutzessu umbè di miridanti indipendentisthi e daboi 8 anni d’amministhrazioni di lu PD, parthiddu padronu di chistha ziddai, burghesu e fossi, lu più tziracu di li parthiddi Itariani; Sàssari è dibintadda una ziddai mudda. Tuti li tzirchureddi e tzilleri purìtighi chi v’èrani o àni ciambaddu cara o àni sarraddu, lu “collettivo studentesco” parèciu atibu ì li manifisthaddi tzitadini d’isthudianti s’è isgiolthu, fintzamenta la prisèntzia atiba di li mubimenti e parthiddi indipendentisthi in Sassari è cuasi iparidda, fora chi lu “Fronte indipendentista unidu”, “IRS” e "a Manca pro s'Indipendèntzia". Epuru, Sàssari, è sempri isthadda unu logu undi la risisthèntzia sardha di l’anni ’80 e ’90 di lu ‘900 à aciapaddu terra fèrthiri, a lu mancu ì li giòbani.
Cosa è ciambaddu in chisthi dezi anni? Cosa à purthaddu la giobintura sassaresa a immintigà dugna passioni purìtiga e sutziari? Cument’è naddu chisthu diserthu culthurari?
Lu fatu chi no vi sia più un atopu pa l’indipendentisthi sassaresi à purthaddu a la mancàntzia di ciambu di ginia, tzìrchuri cumenti l“Aggabachela” (primma vizinu ad “A manca pro s’indipendèntzia”) e lu “Governo provvisorio” (di IRS, abà tancaddu) àni garantiddu pa' anni chi la giobintura sassaresa, voi pa unu cuntzerthu, voi pa una manifisthadda culthurari, intrèssia a cuntatu cun ambienti purìtighi indipendentisthi, l’unighi chi fazìani mùsiga e culthura in manera poburari e diffarenti. La giobintura sassaresa d’abà, mancarri no sia tuta di cussì, no à unu logu averu difarenti pa' atupassi ì lu tempu libaru, achì, sigundu meni, no tzi si po aisità da pitzinni di trèdizi o dizasetti-dizott’anni d’abè una cussèntzia purìtiga foimmadda e tostha, chena primma assèssi avizinaddi in manera ricriatiba a ditimminaddi ambienti pa' daboi dibintà miridanti beddi e fati.
Lu PD daboi à fatu di chistha ziddai una ziddai burghesa; tutu li si pudia dì a Sàssari fora chi fùssia burghesa. In Sàssari si ripirègia chidd’aria di fatza trancuilliddai chi ammenta la sutzieddai di lu nord Amèriga, undì no v’è identiddai, no v’è pòburu, s’anda a danantzi achì si vibi fintza a candu no si mori, undì l’ommu è soru lu chi atzendi la machina di la frabbiga.
Lu PD sassaresu à ipugliaddu la ziddai di la so “sassaresiddai” agatèndisi abà una cumuniddai chi no si cumprendi bè in ca logu o tempu isthazi, undì tutu è frimmu e dugna fiara di risisthèntzia s’è, pianu pianu, isthudendi.
Fintzamenta a lu marchaddu è pruibiddu tzichirrià, tuti abemmu d’isthà muddi, achì si no arruinemmu lu cuntzerthu di jazz o di musiga cràssiga ì lu tiatru tzìvigu, risivaddu ad òmmini grassi accumpagnaddi da giòbani muglieri imprendaddi, cani d’isthègliu, linghi piati e li pidoci atzaddi chi s’arrègani innantu.
Iprupositamenti a Sàssari poi vidè la Sàssari “traditziunari” soru lu cuatòidizi d’aosthu mentri l’althri dì imbara avinatzadda drent’a calchi tzilleri di lu tzentru isthòrigu, acostha a murì, figiuradda in manera folkroriga e figliora d’unu passaddu chi mancumari è ischumparendi.
Candu in d’una ziddai mori la so ànima giòbana, di ciambamentu, d’ipinta vessu lu benidori cun cussèntzia purìtiga, sutziari e isthòriga umpari a l’anima vècia di chissi passoni chi, cuntendizi cosa èrami, tzi rigàrani la culthura traditziunari d’una comuniddai da ammusthrà dugna dì e no soru li di festha, la ziddai si po dì mortha e in Sàssari chistha è una cosa bona, achì la morthi è muddìmini e sirèntziu, lu chi piazi tantu a lu PD suberanu.



giovedì 26 febbraio 2015

De Frantziscu Fenu


Ocannu, pro sos chent'annos dae s'incumintzu de sa prima gherra mundiale sa comuna de Tàtari cheret dare a sa brigata tataresa (151º e 152º regimento brigata meccanizzata Sassari) sa tzitadinàntzia onorària; custu pro su valore ammustrau cumbattende in s'Isonzo et in s'Asiago, mèritos connotos dae s'Istadu Italianu.
Ma sa brigata Tataresa it'at fatu pro sa Sardigna o pro sa tzitade de Tàtari?
S'ùnica resone chi identìficat custu regimentu de s'Esèrtzitu Italianu a sa Sardigna est su nùmene; ma da cada chi siet tempus una natzione chi connoschet impresas colonialistas at chircau de facher atzetare sa presèntzia de s'esèrtzitu dandeli nùmenes, innos e motos in limba locale in manera chi sas pessones credana chi cussu esèrtzitu est in carchi manera locale, gai etotu pro sa brigata Tàtari, chi at su nùmene de una tzitade sarda, un'innu in sardu e motos in sardu, gai chi sa zente credat chi s'esèrtzitu siet sardu, cando sardu no est.
Duncas sa pregunta est custa:
Proite dare sa tzitadinàntzia a unu corpu natzionale de s'Itàlia?
Non pesso chi bi nd'at su motivu chi s'esèrtzitu italianu depat èssere tzitadinu de una de sas prus mannas tzitades sardas, dae chi sa Sardigna est galu como unas de sas pacas colònias chi s'Istadu Italianu òcupat militarmente.






giovedì 12 febbraio 2015


Domìniga su 15 de Freàrgiu 2015 - dae sas 11:30 a sas 18:30

Martis su 17 de Freàrgiu 2015 - dae sas 11:30 a sas 18:30

sabato 7 febbraio 2015

de Lisandru Beccu

In s'universidade de Tàtari sunt semper de prus sos istudiantes chi cherent arrichire sa tesi issoro iscriende·la in sa limba materna, o in cada manera, in una de sas limbas faeddadas in Europa. Custas fainas sunt cunsideradas “normales” in totu sas universidades de de su continente betzu, ma fintzas in sas àteras de su mundu. In pagos, però, ischint chi custos sunt sèberos perigulosos, chi podent fintzas illonghiare sos tempos de làurea. Su problema naschet mescamente in sos dipartimentos sientìficos. A cantu paret calicunu est galu cumbintu chi su sardu non si podet impreare pro totu sas matèrias, ma custos sunt istereòtipos betzos e chene fundamentu lògicu. Su problema mannu est chi in s'ateneu turritanu, sas variedades linguìsticas non sunt cunsideradas richesas de promòvere.

Non si podet negare a nemos sa voluntade de iscrìere unu traballu in una o duas limbas prus de s'italianu. Sa realidade narat chi paritzos istudiantes andant a iscùdere sa conca contra unu muntone de problemas. Sunt peleas chi non lis cunsentit de fàghere su traballu chi disìgiant. S'Universidade de Tàtari no est istada galu in gradu de ispiegare su pro ite est chi unu istudiante non potzat fàghere una tesi bilìngue sardu-italianu. Nois una limba bi l'amus, pro ite non la podimus impreare? Mistèrios!
Una risposta nos la depent galu dare sos diretores de sos cursos de làurea, sos reladores e totu sos chi si ponent de traessu cando si faeddat de tesis in sardu. (Su Retore nou no ischimus galu comente la pensat, ma nos l'at a nàrrere chito).

A fàghere a rìere sas puddas si ponet finas su giassu web UniSS, chi, cunsentit de seberare sa limba in sa cale at a èssere iscrita sa tesi. Impare a italianu, frantzesu, inglesu, ispanniolu, tedescu e russu, b'est finas su portughesu e s'albanesu. Pro ite?
Pro ite in su mòdulu est marcada sa presèntzia de s'albanesu e de su portughesu? A custu puntu, tando, sas limbas ponimus·las totus!
In ue sunt su sardu, su gadduresu, su tataresu, s'aligheresu e su tabarchinu?
In s'Europa de sas minorias, sas universidades faghent de sa limba locale su poderiu issoro, bastat de pompiare a s'Ispagna ebbia, in ue sas universidades bascas, galitzianas e catalanas trasmitint sa didàtica in sa limba chi si faeddat in sos logos chi las pertocat.
In Sardigna s'universidade cantzellat sa cultura e sa limba, ruende in sa subalternidade mentale chi cheret su sardu impresonadu.


Non nos andat bene, cherimus abèrrere sas ispetzifitzidades nostras a s'Europa e a su mundu.



giovedì 29 gennaio 2015


de Frantziscu Antoni Caria

Itte nde ischides de Okinawa? Cun tottu probabilidade, bos azes a dimandare itte mai sìat custa paraula. Est un'agorru de isuleddas postas unu pagu prus a josso de su Giappone, cund un'istoria de tribulassione chi addurat dae meda. In s'antigorju si naraìat Rennu de Ryukyu, cund una curtura sua e un'istadu a libellu internatzionale bastante dudosu: fit tributariu, comente medas atteros istados, de su continente tzinesu, ma est dae su 1609 chi fit de facto terra de su clan giapponesu Shimazu de Satsuma, chi nde faghian impreu comente piattaforma de cummertziu in su periodu Sakoku; a pustis, at depidu fagher parte de su Giappone dae su 1879 comente meria de s'istadu tzentralizadu nipponicu appenas fattu a nou, e in prus de s'accurturassione fortzada pro fagher de sos uchinanchu (comente si naran sos de Okinawa) giapponesos tziviles e perfettos, pro sa positzione de importu chi tenet in su Patzificu est istadu logu de gherra manna e sambenosa (bi at mortu ¼ de sa zente de in ie!) tra s'urtima, e in disisperu, resistentzia giapponesa e sos americanos in s'urtima pelea mundiale.

Binta sa gherra, e torrada a dare a su Giappone s'indipendentzia in su 1952, pattu de seguresa nippo-americana bolìat chi Okinawa malefadada sighìat a abarrare istado-unidensa pro unos binti annos ancora. Ma no est finida: bidu chi a s'Okinawa nostra paret chi si la baset tottu sa geografia, ma non s'istoria (nudda bos ammentat?), issa sighit a esser una de sas terras prus militaritzadas péri su mundu, cun su 75% de terachias militares americanas in Giappone postas petzi in ie. Cosa chi nde faghet unu pagu sa Sardigna de su Patzificu, si est abberu chi tando sa Sardigna, chi mantenet su 60% e passa de terachias militares italianas, est s'Okinawa de su Mare de Mesu. Fentomados issos che a nois pro campare prus a longu (faghimus parte de sa gai giamada Blue Zone!) e presoneris de sa geopolitica, Okinawa ruet vittima de sos interessos nippo-americanos in su mare tzinesu orientale, chi ponen unu frenu a Tzìna (chi, pro mala sorte de su Giappone, bi cheret ponner sas manos a sas isulas Senkaku, e non pro nudda, bidu chi pro cantu sìan minoreddas sun prenas de gas naturale) e Corea, subratottu cussa de Sùsu chi dae Pyongyang apeddat e apeddat (ma, e inoghe pro fortuna, paret mossigande pagu).

Okinawa, in tottu soledade (in Giappone non si nde intendet nen tzinnu nen noas, francu in istiu cando est logu de pachinko, de sole e de ispiaggia pro sos giapponesos), 24 oras in subra de 24 supportat sa presentzia militare istranza, cund unu muntone de logos in ue sos de Okinawa, cando non depen cunvivere cun sos militares (a s'ispissu male meda: prus de chimbemiza sun sos crimenes assotziados a militares, e tra custos bi nd'at fintzas casos de violentzia fatta a pitzinnas e feminas, pro non faeddare de trettos imbruttados pro semper, in ue petzi su càncheru paret regnande soberanu), sun istranzos in domo issoro. Sa presentzia issoro est cuntroversa: b'at chie nche bolet catzare sos militares a fora, b'at chie est a favore de su tottu a sas bases, cund unu 'e tres de s'economia isulana dipendente dae cussas (tra zente chi bi traballat propriu e su dinare postu in butzacca pro s'affittu de sa terra); in generale, peròe, sa zente de Okinawa si intendet irrobada e isfruttada dae su restu de su Giappone, chi faghet origra mala a intender e bona a irmentigare sas lamentas de una terra chi est sa meria giapponesa prus povera in assolutu.

Est tres annos a como chi su Giappone si nde est ischidadu ind un'iscutta e, addolumannu pro sa zente de Okinawa, est pro bi fraigare in ie un'attera base militare in Henoko in logu de cussa de Futenma, cosa chi nch'est pesande unu muntone de protestas (s'urtima, frisca frisca, duas dies faghet in Tokyo). Prozettu tantu prus importante, cantu prus si pensat a sa pìnniga ultra-natzionalista chi est pigande su gubernu de Shinzo Abe, tottu cumbintu a sighire sos pianos americanos in Mediu Oriente (pagandebi cunseguentzias malas, comente est addolumannu noa de calchi die a como) e a acontzare s'artigulu 9 de sa Costitutzione giapponesa chi, tzertu, a sos giapponesos bi l'aìan imposta sos americanos de MacArthur, ma chi sos giapponesos etottu an atzettadu e istimadu comente simbulu mannu de paghe e refudu pro calesisiat gherra a bènner. Su prozettu paret sighinde, in tottu indifferentzia si nche bogamus sos attivistas: pagu importat chi a sos de Okinawa tocchet atteru piombu e sa populatzione de dugong si mandighet tzimentu.


Immàgines:
www.sdcc.jp
www.reddit.com




Agiuda·nos

Powered by Blogger.

Atividades coladas








FB in Sardu

Ischida

Artìculos apretziados