----------------------------------------------------------------------------------
Sardies
Cumintzat su 3 de maju su seminàriu de sardu organizadu dae Su Majolu in Thàthari
Su primu mòdulu, afidadu a Diegu Corraine, est dedicadu a su tema de s'istandardizatzione. Su segundu, cun Bruno Sini, afrontat su tema de sa comunicatzione giornalìstica in sardu, ponende a pare diferentes artìculos e testos iscritos in variantes dialetales e istandard.
Su de tres mòdulos, afidadu a Mario Puddu, est dedicadu a sas diferèntzias fonèticas intre sos diferentes dialetos. Su seminàriu est abertu a sos istudiantes e a chie est interessadu a megiorare sa connoschèntzia de sa limba e s'at a concruire cun una prova finale. Sa prima letzione est su 3 de maju a sas 10 in s'àula 1 de sa Facultade de Lìteras in carrera Zanfarino.
----------------------------------------------------------------------------------
Sardies
'Cherimus s'universidade e s'iscola in sardu'
Gianni Muroni
Thàthari - S'assòtziu Su Majolu, costituidu dae istudiantes de s'Universidade turritana, pedit in bia ufitziale a s'Ateneu s'istitutzione de 2 cursos de làurea, unu de Formatzione Primària in Limba Sarda e unu de Limba e Literadura Sarda, giai dae s'annu acadèmicu 2012/13.
L'ant annuntziadu oe, in sa sede tzentrale de s'Ateneu, 4 rapresentantes de s'assòtziu, Michele Angioi, Fabio Loddi, Luiseddu Caria e Giuseppe Piras (in sa foto a manca).
In sa petitzione, firmada dae 1000 istudiantes e imbiada a su retore, a totu sos presides de facultade, a sos diretores de dipartimentu, a su presidente de sa Regione, a s'assessore a sa Cultura, a su Cussìgiu regionale e a s'Universidade de Casteddu, sos istudiantes ammentant ca s'iscola e s'Universidade tenent responsabilidades mannas pro sa pèrdida de terrinu de su sardu in sa sotziedade isulana.
Duncas iscola e universidade podent e depent rimediare a su dannu. S'istùdiu sotziulinguìsticu cummissionadu dae sa Regione a sas universidades sardas e publicadu in su 2007 narat ca su 64,8% de sos sardos faeddat su sardu o sas limbas allògenas (thatharesu, gadduresu, aligheresu e tabarchinu).
Sena contare chi sa pertzentuale de sos chi lu cumprendet est de unu 97%. Pro rispetare su deretu a tènnere un'istrutzione in sa limba istòrica de Sardigna duncas s'universidade depet fàghere a manera de formare a sos maistros, comente càpitat cun sa limba italiana e cun sas limbas istràngias, a prus de sas àteras matèrias presentes in iscola.
Sa rechesta de Su Majolu est de istituire cursos chi tratent de limba sarda faeddada e iscrita, de linguìstica e glotologia de su sardu, de istandardizatzione de su sardu, de literadura, filologia e istòria de sa limba.
In prus sos istudiantes pedint chi dae s'annu acadèmicu 2012/13 siat istituidu un'esàmene de limba sarda in sos cursos de làurea de totu sas facultades.
S'obietivu de s'initziativa est finas de dare un'isbocu ocupatzionale in prus a chie est interessadu a su sardu, chi est e depet èssere, che a totu sas limbas, una cosa bia e una funte de richesa econòmica e non culturale ebbia.
----------------------------------------------------------------------------------
Il Minuto
Amanniat sa gana de língua sarda in s’Universidadi de Tàtari
– Casteddu, 9 de su mesi de fiàrgiu – Funt milli e prus is firmas de is istudiantis de s’Ateneu tataresu asuba de sa petitzioni po ponni s’imparu de sa língua sarda cumentzedi giai de is iscolas po sa crialla e po formai a is professoris de sardu cun duus cursus de laurea nous: Isciéntzias de sa Formatzioni primaria in língua sarda e Língua e Literadura sarda. Su documentu pedit puru de istituiri un’esamu de “Língua sarda” in dógnia cursu de laurea. Sa petitzioni at essi imbiada intru de pagu tempus a su Retori de s’Universidadi de Tàtari, a su Presidenti de sa Regioni Sardigna, a s’Assessori regionali de sa Pública Istrutzioni e a su Consillu regionali. Aprontadoris de sa proposta funt is istudiantis de s’assótziu Su Majolu, chi ant presentau s’arragorta de is firmas cun d-una lítera oberta in sardu e in italianu mandada a totus is professoris de s’Universidadi de Tàtari.“Sa língua sarda – si ligit in sa lítera – podit e depit essi una língua capassu de espressai dógnia tipu de cuntzetu ténnicu, filosoficu e issentíficu, aici comenti ndi funt capassus totus is línguas de su mundu”. E bosàterus ita ndi petzasis?
Il Minuto
Amanniat sa gana de língua sarda in s’Universidadi de Tàtari
– Casteddu, 9 de su mesi de fiàrgiu – Funt milli e prus is firmas de is istudiantis de s’Ateneu tataresu asuba de sa petitzioni po ponni s’imparu de sa língua sarda cumentzedi giai de is iscolas po sa crialla e po formai a is professoris de sardu cun duus cursus de laurea nous: Isciéntzias de sa Formatzioni primaria in língua sarda e Língua e Literadura sarda. Su documentu pedit puru de istituiri un’esamu de “Língua sarda” in dógnia cursu de laurea. Sa petitzioni at essi imbiada intru de pagu tempus a su Retori de s’Universidadi de Tàtari, a su Presidenti de sa Regioni Sardigna, a s’Assessori regionali de sa Pública Istrutzioni e a su Consillu regionali. Aprontadoris de sa proposta funt is istudiantis de s’assótziu Su Majolu, chi ant presentau s’arragorta de is firmas cun d-una lítera oberta in sardu e in italianu mandada a totus is professoris de s’Universidadi de Tàtari.“Sa língua sarda – si ligit in sa lítera – podit e depit essi una língua capassu de espressai dógnia tipu de cuntzetu ténnicu, filosoficu e issentíficu, aici comenti ndi funt capassus totus is línguas de su mundu”. E bosàterus ita ndi petzasis?
----------------------------------------------------------------------------------
Sardies
Unu 'eja' pro nàrrere nono a su nucleare
At apertu sos interventos Emanuela Sanna, dotora in fìsica, chi at ispricadu comente funtzionat una tzentrale nucleare. Su problema prus mannu est rapresentadu dae sas iscòrias: sas prus perigulosas, de livellu artu, chi sunt su 3% e tenent su 95% de radioatividade, tenent una durada de vida chi andat dae 300 a 2 milliones de annos.
Sa chistione de s'immagasinamentu de custu materiale est galu sena solutzione. E sas tzentrales chi diat chèrrere fraigare su guvernu italianu in collaboratzione cun sa Frantza, sas EPR, non dant garantzias mancu issas, giai chi custa genia de impiantos impreant comente combustìbile su mox, sustàntzia tòssica costituida dae unu misturu de uràniu e plutòniu. Sanna at finas ammentadu ca ogna annu b'at unos 15 intzidentes nucleares, de diferente intensidade, peri su mundu.
Bruno Sini at imbetzes faeddadu de sa parte polìtica de su problema. Sa tzentrale nucleare chi diat pòdere nàschere in Sardigna, e su giassu seberadu diat pòdere èssere Aristanis, diat serbire pro mandare energia a Itàlia, bidu ca sa Sardigna est autosufitziente dae unu puntu de bista energèticu, produende unu 5,4% in prus de su chi li bisòngiat. A custu propòsitu Sini at sutaliniadu s'esistèntzia de su cavu sutamarinu Sapei, chi collegat s'Isula a su Làtziu. A prus de sos costos econòmicos cherent carculados, at sighidu Sini, sos costos umanos e ambientales de s'operatzione.
A pustis sunt intervènnidos sos esponentes de sas siglas indipendentistas. At cumintzadu Giovanni Fara, de s'esecutivu natzionale de Sardigna Natzione, su partidu chi at promòvidu su referendum, cunforma a una lege regionale de su 1957, e chi at regortu 17 mìgia firmas, 16 mìgia 286 depositadas. Fara at ammentadu ca su quorum est de su 33%.
At aginutu ca intre sos favorevoles a su nucleare in Itàlia, dae s'astrofìsica Hack a s'ex ambientalista Testa, b'est puru Veronesi, chi sa fundatzione sua pro istùdios contra a su cancru est finantziada finas dae s'agentzia nucleare frantzesa. S'esponente de Sni at finas decraradu ca sa nuclearizatzione de su territòriu diat èssere un'àteru disacatu pro sos sardos, a pustis de s'industrializatzione e de sa militarizatzione.
E pro sa militarizatzione, s'istadu tenet in progetu 4 radar de pònnere in Sardigna, in s'Asinara, Capo Sperone, Capo Frasca e Arbus, sena contare su perìgulu chi siat torra militarizada Sa Madalena.
Ant serradu s'addòbiu Cristiano Sabino de aMpI, Simone Maulu de iRS, Nadir Congiu de ProgReS e Claudio Deligios de Paris. Totus ant sutaliniadu s'importu de sa consultatzione referendària, chi est finas una consultatzione pro sa soberania, siat energètica, cun riferimentu a s'ispeculatzione pro s'eòlicu fata dae Maulu, siat polìtica, cun riferimentu a sa situatzione de Chirra ammentada dae Congiu.
S'assòtziu Su Majolu est ativu dae martzu de ocannu e est nàschidu pro si ocupare mescamente de su problema de sa limba sarda e a distintu de sa presèntzia sua in s'Universidade.
