Finas
a s'incomintzu de su millenobichentos, a sos pitzinnos de sas biddas
chi andaban a istudiare in Casteddu, los mutian is majolus.
Picamus
su numene dae custos istudentes sardos, chi istaban in tzitade
arranzàndesi, fachende sos traballeddos chi atzpaban.Su
chi cherimus fàchere est a pònner paris sos istudentes chi cheren
chi sa limba e sa cultura de su populu sardu non sian prus postas a
una banda e emarginadas dae sa bida pùblica, cumintzande a la
fachere istudiare in totu sas iscolas sardas;cherimus pònner
paris sos chi cheren gherrare pro su sardu ufitziale a intro de su
tzentru prus mannu de fraicadura de s'egemonia culturale italiana in
Sardigna: s'Universidade, chi no at mai cunsideradu sa limba nostra
dígna de èssere rispetada e chi at una curpa manna de sa
de-sardizatzione de sos sardos.Nois pessamus chi su sardu depet
essere ufitziale, faveddau in totu sa bida pùblica de sa sotziedade
sarda, pro unos cantos motivos, chi sun importantes
totucantos:-Natzionale-istòricu: Ca est sa nostra, sa limba
istòrica de su populu sardu, sa limba chi nos azudat a cumprendere
sa cultura nostra. Nos servit pro ischire chie semus nois etotu, pro
non diventare zente chene un'identidade sua, chi non s'ammentat chie
fit, no tenet cussientzia de chie nd'est e chi non podet fravicare su
cras de fizos suos.-Democràticu: Ca est sa limba chi faveddat sa
parte prus manna de sos sardos e su de la poder faveddare in totu sos
locos e chin totus, de l'iscriere e de l'istudiare est unu diritu
democraticu fundamentale (riconnotu dae sas cartas europeas e
internatzionales) chi galu oje est negau pro su populu
nostru. -Sotziale: Ca torrandeli sa dignidade sua a sa limba
nostra, lis cherimus torrare sos diritos issoro a totu sos chi la
faveddan de prus: sos trabballadores, sos poveros, sos chi no an
istudiau, sos ch'istan allargu dae sas tzitades mannas, sos betzos e
totu sos sardos chi in 150 annos lis an furau cosas meda, e una de
custas est su diritu de faeddare in sa madrelingua.-Educativu: Ca
s'ùnica manera chi sos pitzinnos no ammisturen prus duas limbas e
favedden bene su sardu e s'italianu est de lis imparare ambas duas
sas limbas in iscola. In custa manera sos istudentes sardos chi si
diploman e si laurean an a essere meda de prus de oje, eliminande una
de sas causas de s'abbandonu. L'aiat giae cumpresu Jubanne Matiu
Garipa in su 1627 cando at iscritu, in su Prologu de su Legendariu
suo, chi si a sos pitzinnos lis aren imparau a leghere e iscriere e
su latinu partinde dae sardu, imbetzes chi dae s' ispagnolu, bi fin
istaos deche bortas prus omines istudiaos in
Sardigna.…................
Po totu custu, su de sa limba est unu pentzamentu chi pertocat sa sotziedadi, sa terra nosta e sa cussèntzia de totu sa genti chi ddui bivit. Nosu pentzaus chi sa limba sarda in dì de oi no est cunsiderada po su chi ballit; pentzaus chi su logu suu iat a depi essi fumentzas“s’ufitzialidadi” e chereus cumbinci de custa cosa totus is chi pentzant ca sa limba est cosa antiga, destinada a sparessi a suta de sa mola de sa modernidadi. No podeus abarrai frimmus arraxonendi cun dispraxeri in limba italiana a susu de sa limba nosta oramai cuntaminada. No podeus timmi de chistionai in sardu sceti poita no arrannescieus a tocai cun is fueddus sa “puresa” de sa fueddada antiga. A pagu cosa serbit pentzai a commenti fut sa limba de jaju e a commenti podi fai po torrai a chistionai su sardu in sa manera sua; onnia limba cambiat cun su tempus e totugantus scideus chi s’ingresu de oi no est s’ingresu fueddau in su millinoixentus. Est a nai, po incummintzai a dd’agiudai, su sardu tocat a ddu fueddai. Sceti fueddendideddu eus a podi torrai a usai is fueddus antigus chi immoi parint aì perdiu su sentidu insoru. Chereus agiudai su sardu in su caminu faci a s’ufitzialidadi. Ddu chereus fai fendi atobius, cuntzertus, cursus de limba e atras cosas chi tenint cuncretesa; no chereus fai a sa manera de cuddu chi si chesciaiat setziu in sa mesighedda de cambara sua.Teneus arrispetu de sa limba italiana e teneus arrispetu po totu is limbas de su mundu; a onnia modu pentzaus chi est ora de torrai s’arrispetu a sa limba nosta chi a fortza de s’ingenugai po fai logu a s’italianu s’est assicorrendi is cambas.Chereus chi is studiantis sardus tengiant su diritu de studiai sa limba cosa nosta.A dda torrai a bì currendi in onnia boxi!