giovedì 15 ottobre 2015

de Arrigardhu Futta


“Cotzu l’agnoni chi aiseta ricatu da lu matzoni”, cussì conta un antigu dìciu sardhu.
Di chisthi tempi la Chisthioni Sardha è turradda prutagunistha di l’arrasgionu purìtigu, bughendi a pizu temi che linga, culthura (antiga, traditziunari e mudrenna), archiorogia ed identiddai umpari a timàtighi ecunòmigu-sutziari dibintaddi fundamintari pà cassisia vòglia fabiddà di puritiga in Sardhigna.
Chisthu ciambu di mintariddai, ancora in òbara ì lu cabbu di lu pòburu nosthru, à fatu ciambà “visthiri” fintzamenta a li pègiu isciubinisthi, che li mubimenti fascisthi, ì la proba d’agatà acunsentu nobu ì lu sintiddu poburari.
Chena turrà in dareddu meda, propriu in chisthi anni, sò nasciddi trumareddi che “Lega Nord-Sardigna”, “Generazione identitaria-Sardegna” (ratu sardhu di lu mubimentu fascistha frantzesu, Generation Identitaire) e lu “Movimento Sociale Sardo” (Cun fiagu di mugori di lu vèciu M.S.I./Alleanza Nazionale cumpuniddu da purìtighi di prufissioni e ganosi di la R.S.I.) chi, furendi a manu piena da li cumbati, da lu lingàgiu e l’isthètiga di lu mubimentu indipendentistha, pròbani di cuà sotu la bandera di li cuatru mori unu trigurori ischururiddu cun fasciu litòriu.

Puru unu parthiddu che Casapound in chisthi dì è orghanizendi unu atopu “ipurthibu, archiorògigu e culthurari” undi s’abaranni a visità loghi che Monti d’Acoddi e “Fertilia”, fabiddendi d’Aschari di Sardhigna che Francesco Maria Barraccu, di “Futurismo Sardo” ligendi l’”Aeropoema di Sardegna” di Pattarozzi e fendi ischora d’autodifesa e MMA pà li parthizipanti.
Chistha proba di fà di lu fascìsimu una perra di la culthura sardha mudrenna fazi cumprindì cumenti chisthi mubimenti, chi di sardhu no àni nudda più chi lu sanghinaddu di li miridanti, pròbani a intregà buatoni e pseudointillettuari che iprissioni di lu pòburu nosthru ì lu tempu di lu resgimu natziunaristha itàrigu; propiu chissa ditaddura chi à prubaddu a tumbà la linga e la culthura nosthra in nomu di l’assimiraddura culthurari cumintzadda cun la giumpidda di li Savoia (in òbara puru abà) e puntu fundamintari di la prupaganda fascistha, arribendi a pruibbì fintzamenta atopi di gara puètiga, manifisthaddi culthurari,Linga Sardha ì l’ischori e ì la Gèsgia, pubrigaddura in sardhu ì li zurrari e cinsurendi libri che “Sa mundana cummèdia” di Saivadori Pòddighe, fèndiru cagì in un avirimentu tari chi ditzidisi di bugassi la vidda.
Lu fascìsimu in Sardhigna è isthaddu impuniddu sia puritigamenti (che in Itària) sia culthuraimenti, achì l’isciubinìsimu itàrigu, amparadori di una culthura anzena e isthragna no po assè parthi d’intregu di una culthura althra che chissa sardha.
Lu giogu di chisthi passunagi seivi pa annità la cara bruta di sangu e ignuràntzia di chidda chi cuntinuegiani a ciamà “ideorugia”, fendisi fatzi amparadori di una culthura chi no abaranni mai d’amparà ma chi pà cùipa di lu fascìsimu è isthadda intarradda in manera più fungudda.
Antoni Gramsci, Migheri Schirru, Emiriu Lussu, chisthi sò soru uniganti passunariddai d’ammintà di chiddi tempi nieddi, a curori di la noti di la rasgioni.
La sutzieddai Sardha à di diffidà e bugà a fora da Sardhigna chistha ignuràntzia, chi poni in pirìguru l’esisthentzia di la culthura nosthra matessi, chi ipagli l'odiu fra pòbari e siminègia gidei pirigurosi.
Cotzu l’agnoni chi aiseta ricatu da lu matzoni.
« A sos tempos de sa pizzinnia, in bidda, totus chistionaiamus in limba sarda. In domos nostras no si faeddaiat atera limba. E deo, in sa limba nadìa, cominzei a connoscher totu sas cosas de su mundu. A sos ses annos, intrei in prima elementare e su mastru de iscola proibeit, a mie e a sos fedales mios, de faeddare in s'unica limba chi connoschiamus: depiamus chistionare in limba italiana, «la lingua della Patria», nos nareit, seriu seriu, su mastru de iscola. Gai, totus sos pizzinnos de 'idda, intraian in iscola abbistos e allirgos e nde bessian tontos e cari-tristos. »
Frantziscu “Tziu Cicitu” Masala

Agiuda·nos

Powered by Blogger.

Atividades coladas








FB in Sardu

Ischida

Artìculos apretziados