mercoledì 18 marzo 2015

de Càralu Manca



Che male c'è se la mia lingua non la parlo
In fondo in Sardo non puoi esprimere concetti di livello
E d'altra parte questa Limba è obsoleta
Meglio parlare in Italiano che è la lingua del Pianeta
[Caz boh - Alessandro Carta]



Tota sa vida chi mi narant chi, chena sas limbas de majoria, o chena SA limba de maioria, sa Sardigna diat abbarrare a fora de su mundu. Sa limba chi nos diat mantenner a intro, a contu issoro, diat èssere s'italianu.

S'italianu est una limba de majoria?
De majoria in cunfruntu a ite?
S'italianu nos permitit d'esser a intro de su mundu?

S'educatzione de s'Istadu italianu nos at fatu acustumare a ammesturare sa sotziolinguìstica cun sa produtzione de sa cultura, est a nàrrere chi nos ant insizadu chi pro èssere persone studiate e gente come si tocca, depimus lassare sas limbas nostras de Sardigna a una banda e abratzare s'italianu. No est importante ite fàghere in italianu, ca sa brusceria est cussa de diventare pessones prus bonas sceti abratzende·lu.

Sas limbas de Sardigna perdent balore ca totu s'educatzione est in italianu, b'at su monopòliu che subra su tobbacu, e posca nos narant chi sas limbas nostras no fraigant nen cultura nen progressu, cando s*s giòvan*s nostr*s medas bortas mancu ant sa cumpetèntzia de si espressare dinnamente in sa limba issoro de Sardigna. Brusceria.

E semper s'educatzione de s'Istadu italianu nos at fatu acustumare a identificare sa cultura cun s'indùstria culturale. Tando sa cultura sarda in totu sas caras suas no balet a nudda (podet fintzas esser un'arrexonu moneteri), ma cussa italiana la podes fintzas comporare (e innoe emmo, seguru chi est moneteri!) pro ti fàghere sa trassa in sa cara e ti atrevire a aparèssere unu pagu prus "cosmopolita" a traessu de sos colores de s'italianidade. 

E duncas, sigomente sas limbas de Sardigna la faeddant mancu pessones che s'italianu, faghimus 2+2 e concruimus chi sas limbas nostras nos segant a fora de su mundu, ca su sardu andat bene solu pro su pastoriu (sig!), ca su tataresu andat bene solu pro istare in cionfra (gulp!) e ca su tabarchinu e su aligheresu andant bene solu pro piscare (sob!)...

E tzertu chi pòpulos comente sos danesos, sos isvedesos, sos norvegesos, sos finlandesos e sos islandesos sunt de abberu a fora de su mundu!
Ma ite acabbu est, si in Europa mantessi b'at assembros de pòpulos cun pagas pessones chi fraigant tecnologia, sunt a innantis cun s'informàtiga, iscuverrent nigheles noos pro s'energia neta, e faghent totu custu faeddende·nde e iscriende·nde in sa limba issoro?

It'est chi non las faghet a cunsiderare che unas limbas de minoria?
Minoria in cunfruntu a ite?
Su paràmetru est relativu a sa mannària de su pòpulu chi allegat una limba intro de s'Istadu matessi?
Su paràmetru est relativu a sa mannària de su pòpulu chi allegat una limba in unu panorama Europeu?
Totas preguntas galu abbeltas.

A donzi manera, non mi paret chi totu su mundu, ne una parte manna de sa populatzione mondiale, apet su danesu, s'isvedesu, su norvegesu, su finlandesu, o s'islandesu comente prima o sigunda limba (cosa chi sutzedit cando si faeddat de àteras limbas comente s'inglesu, s'ispanniolu e su frantzesu).

Totus paris arrabassant mancu pessones de sas chi faeddant s'italianu. E non creo chi, pro custu, cussos pòpulos de su nord Europa siant abbarrados a fora de su mundu!

B'at besonzu de 20 miliones de pessones pro cumintzare a nos figurare de faeddare una limba de importu? O su giannile est a 50 miliones? O a 10? Comente funtzionat?
O est de importu cussa limba chi tenet unu pòpulu chi la faeddat, la impitat in totu sos àmbitos de savida, l'arrenoat cando b'at besonzu de peràulas pro espressare sos bodales tecnològicos, e tenzat cussèntzia de faeddare calchi cosa mannamente determinante in sa literadura, in sa retòrica, in sa filosofia, in sa mùsiga, in sa bisura de sa vida chi batit cun issa?

Si sas limbas nostras de Sardigna esserent prantas e animales, diant èssere s'espressione nostra de sa"biodiversidade" isulana. E custa biodiversidade cheret amparada contra s'omologatzione, pro un'isvilupu non-rebestu, cussiente e indipendente.


Agiuda·nos

Powered by Blogger.

Atividades coladas








FB in Sardu

Ischida

Artìculos apretziados